Chè trung du được ví như “linh hồn” tạo nên thương hiệu chè Tân Cương. Mặc dù hiện nay có rất nhiều vùng chè chuyển sang trồng chè giống lai cho năng suất cao hơn nhưng xét về vị ngọt, các chè giống lai khác không đậm đà và ngọt dịu như chè trung du Tân Cương Thái Nguyên.

Việt Nam ta là Quốc gia có truyền thống uống chè lâu đời. Mỗi loại chè ở mỗi vùng đều có vị ngon và bản sắc riêng. Tuy nhiên, giống chè trung du Tân Cương Thái Nguyên có lẽ là loại chè cho chất lượng tốt nhất khi được đặt cho cái tên “Đệ nhất danh trà” và được người sành trà trong và ngoài nước đánh giá cao. Đây cũng là giống chè truyền thống, có hậu ngọt sâu và được nhiều người tin dùng.

Vùng chè Tân Cương không chỉ bó hẹp trong xã Tân Cương, mà là cả mênh mông nhấp nhô vườn chè của các xã chung quanh như Phúc Trìu và Phúc Xuân. Vùng chè Tân Cương nằm ở lưu vực sông Công, dưới chân Tam Đảo, được trời ban cho chất đất và ánh sáng quý giá cho sự phát triển của loài cây quý hiếm này.

Bề ngoài, chè Tân Cương có màu xanh đen, xoăn chặt, cánh chè gọn nhỏ, trên bề mặt cánh chè có nhiều phấn trắng. Nước chè rất trong, xanh, vàng nhạt, sánh. Nước chè có vị chát ngọt, dễ dịu, hài hòa, có hậu, gần như không cảm nhận có vị đắng. Mùi chè thơm ngọt, dễ chịu. Chất lượng bao gồm các chỉ tiêu về ngoại hình, màu nước, vị và đặc biệt về mùi thơm của chè Tân Cương không phải xuất phát từ đặc điểm của giống chè mà là kết quả của quá trình chế biến rất tỷ mỷ, công phu.

Thêm vào đó là chất đất ở đây rất phù hợp cho cây chè, đất không màu mỡ quá so với đất trồng các loại hoa màu khác và cũng không phải đất cổ pha sỏi như ở Phú Thọ, cho nên, nguồn dinh dưỡng vô cùng phù hợp cho cây chè. Điều tuyệt vời nhất đối với chè trung du Tân Cương Thái Nguyên là nó được tưới bởi nước Hồ Núi Cốc. Nguồn nước này dẫn trực tiếp từ núi về nên rất trong lành, tạo ra hương vị tuyệt vời cho chè Tân Cương. Những đặc điểm đó sẽ giúp bạn cảm nhận được điểm khác biệt giữa chè trung du Tân Cương Thái Nguyên và chè ở các vùng khác.

- Phân biệt chè trung du Tân Cương giữa các mùa trong năm

Có người thích cái ngọt đậm đà của mùa xuân, có người lại yêu cái vị chát nhẹ của mùa hạ, có người lại nhớ cái ngọt thanh của mùa thu, và cũng có người lại thương cái vị chát đậm của mùa đông.

Chè vụ xuân: Mùa xuân thời tiết ấm áp, cây chối đâm chồi nảy lộc thay áo mới. Cây chè cũng nhú lên những búp non xanh mơn mởn. Chè trung du Tân Cương Thái Nguyên mùa xuân được nhiều người đánh giá là thời điểm chè ngon. Chè lúc này pha có màu vàng sánh tựa màu cốm non, uống vào lại có vị bùi, ngầy ngậy của cây cỏ lá non kèm theo hậu ngọt sâu. Đây cũng là thời gian sản lượng chè thu được nhiều nhất trong năm.

Chè vụ hè: Đang trong không khí ấm áp và mơn mởn của mùa xuân, đột nhiên chuyển sang hè oi bức. Cái nóng ở miền bắc cũng đủ cháy da cháy thịt cùng với nguồn nước tưới khan hiếm, vị của chè trung du Tân Cương Thái Nguyên cũng thay đổi đáng kể, vị chát nhiều hơn những vẫn giữ được mùi thơm cốm non đặc trưng, lá chè nhỏ và cứng hơn nhiều. Mùa này sản lượng chè thường giảm mạnh bởi có nhiều cây chè bị chết hạn.

Chè vụ thu: Thời tiết giao mùa từ hạ sang thu, vẫn cái nắng chói chang đó nhưng đỡ gắt hơn nhiều so với hè. Cây cối khoác lên mình màu áo thu tươi tắn. Gió heo may cùng với ánh nắng dịu dàng chói chang giúp cây chè sinh trưởng, phát triển tốt. Do đó, người dân thu được những mẻ chè như ý. Chè trung du Tân Cương Thái Nguyên vụ thu là độ ngon nhất, mùi cốm non sang thu tỏa ngây ngất kèm theo hậu ngọt sâu làm mê hoặc lòng người.

Chè vụ đông: Mùa đông, nhiệt độ xuống thấp, sương muối nhiều lại lắm mưa phùn, vì thế, cây cối sinh trưởng, phát triển rất chậm. Cây chè cũng không nằm ngoài quy luật đó, thậm chí có những cây chè còn bị chết. Do đó, sản lượng trà giảm sút nhanh chóng, thời gian để thu một mẻ chè cũng lâu hơn bình thường. Mùa đông, chè trung du Tân Cương Thái Nguyên đậm đà hơn nhưng vẫn giữ được vị nguyên thủy của nó tiền chát, hậu ngọt.

Theo nghiên cứu, chè trung du Tân Cương Thái Nguyên là một loại đồ uống nổi tiếng trong ẩm thực của người Việt Nam có hương thơm cốm dịu dàng đặc trưng, màu nước xanh trong, sánh và bền, vị chát dịu, uống xong có hậu ngọt lắng sâu trong vị giác người thưởng thức. Sản phẩm có tác dụng giải nhiệt, giảm béo, trị tăng huyết áp và phòng chống phóng xạ, chống ung thư…

Với những tác dụng tuyệt vời trên, chè trung du Tân Cương Thái Nguyên là mặt hàng được săn đón và bán chạy trên thị trường. Đây cũng chính là lý do chè trung du Tân Cương Thái Nguyên thường được chọn làm quà biếu trong các dịp lễ, Tết, thăm hỏi. Tuy nhiên, để mua được loại trà chất lượng, khách hàng nên lựa chọn các đơn vị uy tín, có tên tuổi, trên sản phẩm có dán tem đầy đủ, mã vạch, chỉ dẫn địa lý Tân Cương, OCOP.

Uống Trà Thôi
(Theo Tạp chí kinh tế)