Theo quan niệm của người xưa thì sẽ có bốn nguyên tố làm nên Trời Đất chính là : Nước, Gió, Đất và Lửa. Cùng với đó là sự xuất hiện của Tứ Linh tượng trưng cho bốn nguyên tố đó: Long, Lân, Quy và Phụng và việc lựa chọn nơi để làm thành kinh đô phải hội tụ hòa hợp giữa các nguyên tố ấy.

Tượng Tứ Linh là biểu tượng của sự cao sang, phú quý đồng thời cũng là vật phẩm có giá trị phong thủy cao, đem lại nhiều lợi ích cho gia đình.

Theo dân gian thì mỗi vị thần căn giữ 7 trong 28 chòm sao trong thiên văn Trung Hoa. Hình tượng Tứ Linh được sử dụng và khắc họa khá phổ biến trong nghệ thuật Kiến Trúc Việt Nam từ Kinh Đô, đền Chùa cho đến nhà dân như một hiện trạng sống động của 4 Tượng Linh Vật này trong tâm thức người Việt.

Nguồn gốc của bộ Tứ Linh:

Thực tế, Tứ Linh gồm Long, Lân, Quy, Phụng được dân gian bắt nguồn từ bốn linh thần: Thanh Long, Bạch Hổ, Huyền Vũ và Chu Tước. Chúng được người xưa tạo ra từ bốn chòm sao cùng tên ở bốn phương trời. Chúng mang bên mình bốn nguyên tố tạo thành trời đất theo quan niệm của người xưa. Và việc chọn nơi để làm thành Kinh Đô phải hội tụ yếu tố hòa hợp giữa các nguyên tố ấy.

Ý nghĩa của bộ Tứ Linh:

- Đứng đầu là Long – Tài lộc và công danh

Long (Rồng) đứng đầu Tứ Linh vì có sức mạnh, trí tuệ và quyền uy bậc nhất, đây là sinh vật tổng hợp sức mạnh của những con vật khác như Tượng Rắn Phong Thuỷ, Tượng Hổ, Chim Ưng, Sư Tử, Hươu,...Trải qua bao đời, các nhà văn, nhà thơ, họa sĩ ở các nước phương Đông đã dần tạo cho con Rồng trở thành biểu tượng cao quý và sức sống vĩnh hằng. Rồng là tượng trưng cho quyền uy tuyệt đối của các đấng Thiên Tử. Dân tộc ta có truyền thuyết về con Rồng từ rất sớm bởi nó gắn liền với mây, mưa, với việc trồng lúa nước, với sự tích "Con Rồng Cháu Tiên"... Hình ảnh con Rồng đã dần dần ǎn sâu vào tâm thức của người Việt.

- Tiếp đó là sự xuất hiện của Kỳ Lân - Biểu tượng của trí tuệ

Là Linh Vật được biết đến thứ 2 sau Rồng, Lân cũng đóng vai trò vô cùng quan trọng trong tín ngưỡng và quan niệm của dân gian, bởi sự xuất hiện của Lân là báo hiệu của điềm lành, báo hiệu cho thịnh vượng thái bình sắp tới.

Theo tương truyền, Lân ban đầu là một loài quái thú từ dưới biển lên bờ, chuyên phá hoại mùa màng vật chất không cho con người làm ăn. Sau này được Đức Phật Di Lặc hóa thân thành ông Địa và thuần phục, Lân đã biến thành một con thú hiền lành, thường xuyên giúp đỡ con người. Vì thế mà ngoài tên gọi Lân, Linh Vật này còn được gọi là Nhân thú tức (nghĩa là con thú chuyên làm việc thiện giúp đời). Sau này cứ vào mỗi mùa Tết và Trung thu Ông Địa lại đưa Lân xuống múa mua vui và thăm hỏi mọi người.. Về sau, người có tiền thường treo giải bằng tiền buộc trong một miếng vải đỏ, treo cùng bắp cải hoặc rau xanh. Lân là tên gọi của con cái, còn con đực gọi là Kỳ nên loài này được gọi chung là Kỳ Lân. Lân có dung mạo kì dị và cũng là một sản phẩm từ trí tưởng tượng của con người mà ra. Theo mô tả, Lân là con vật có đầu nửa Rồng nửa thú, thuộc loài Nai, mình vằn, đuôi giống như đuôi Trâu, trên đầu thường có 1 sừng. Thân kỳ Lân giống Hươu nhưng có vảy khắp người, chỉ ăn cỏ và thần thái vô cùng sinh động.

Xét về đặc điểm Phong Thuỷ, Lân là loài vật chuyên bảo vệ và canh giữ cửa ngôi nhà, miệng há to thu hút và trấn áp mọi loại hung khí vào nhà, nhất là khả năng hoá giải hung khí khi đối diện với cửa nhà khác, bị ngã ba, ngã tư, góc nhọn, đường vòng chiểu thẳng vào nhà.

- Đứng thứ ba là Quy - Sức khỏe dồi dào

Tượng Long Quy là con vật duy nhất có thật trong tự nhiên. Rùa là một loài bò sát lưỡng cư có tuổi thọ cao và khả năng sống trong một thời gian mà không cần tới thức ăn do đó được ví với tinh thần thanh cao, thoát tục. Rùa từ lâu đã gắn liền với văn hóa người Việt thông qua câu chuyện thần Kim Quy giúp vua An Dương Vương xây và bảo vệ thành Cổ Loa.

Rùa tượng trưng cho sự trường tồn bất diệt, hình ảnh rùa đội bia đá ghi lại sử sách Việt Nam và 82 bia đá ghi tên tiến sĩ đỗ đạt tại Quốc Tử Giám được cho là một cách thể hiện sự tôn kính đối với công ơn của các vị anh hùng, truyền thống uống nước nhớ nguồn, thể hiện tinh thần văn hiến bất diệt của dân tộc ta. Rùa tuy không phải là Linh Vật trong Phật giáo nhưng sự trường tồn của rùa được gắn liền với sự trường tồn của Phật Giáo. Truyền thuyết kể rằng, An Dương Vương sau khi giết con gái Mị Châu vì tội thông đồng với giặc đã cưỡi lên lưng Rùa và đi về phía biển, các nhà nghiên cứu cho rằng hình tượng này khá giống với vị thần Visou tối cao của đạo Bà La Môn.

Trong lĩnh vực tâm linh Quy được xem là hội tụ của trời đất – âm dương : Bụng bằng tưởng trưng cho mặt đất (âm), mai khum vòng tượng trưng cho vòm trời (dương). Trong dân gian Rùa có nhiều lúc được kết hợp với những con vật khác như rắn (Quy xà hợp thể), hay Rùa đầu rồng (Tượng Long Quy) có sự kết hợp của Rùa và Rồng nên rất linh thiêng.

- Cuối cùng không thể thiếu là Phụng - Hạnh phúc thăng hoa

Phượng Hoàng được bắt nguồn từ nền văn hóa của Trung Hoa, được ví là loài chim đẹp nhất trong các loài chim. Phượng Hoàng tuy được phân thành Phượng (con trống) và Hoàng (con mái) nhưng về sau không còn sự phân biệt rạch ròi như vậy nữa mà các đặc điểm được kết hợp lại với nhau và gọi chung là Phượng Hoàng. Trong nền văn hóa của các nước phương Đông, Phượng Hoàng là một trong những Linh Vật tối cao được cho sánh ngang với Rồng. Phượng Hoàng tượng trưng cho vẻ đẹp, sự cao quý, tình yêu thương của người mẹ và ẩn chứa một sức mạnh huyền bí. Do đó Phượng Hoàng đại diện cho Hoàng Hậu hay các Phi tần sánh bên Rồng đại diện cho Vua.

Phượng Hoàng cũng là một Linh Vật trong truyền thuyết được hình tượng hóa trong đời sống tâm linh. Phượng được miêu tả có mỏ diều hâu dài, tóc trĩ, vảy Cá Chép , móng chim Ưng và đuôi Công. Với ý nghĩa đầu đội công lý, mắt là mặt trời, mặt trǎng, lưng cõng bầu trời, lông là cây cỏ, cánh là gió, đuôi là tinh tú, chân là đất, vì thế Phượng tượng trưng cho cả vũ trụ. Phượng Hoàng có ý nghĩa tích cực, nó biểu thị cho đức hạnh, vẻ duyên dáng và thanh nhã. Theo truyền thuyết Phượng Hoàng xuất hiện trong thời kỳ hòa bình thịnh vượng do đó người ta thường trưng bày hình tượng Phượng Hoàng để hiện quyền lực, sức mạnh và cầu thịnh vượng.

Rồng mang yếu tố dương và tượng trưng cho Vua Chúa, Phượng Hoàng mang yếu tố âm tượng trưng cho Hoàng Hậu. Âm dương hòa hợp tức là Rồng và Phượng quấn quýt lấy nhau, do đó hình tượng Rồng Phượng được người dân Trung Quốc cho là đại diện của hạnh phúc giữa chồng và vợ. Do đó trong các đám cưới tại Trung Quốc người ta thương trang trí hình ảnh Long Phụng để cầu chúc hạnh phúc.

Ý nghĩa của tượng Tứ Linh trong Phong Thủy:

Hình tượng Tứ Linh được sử dụng và khắc họa khá phổ biển trong nghệ thuật kiến trúc Việt Nam từ kinh đô, đền chùa cho đến nhà dân như một hiện trạng sống động của 4 Linh Vật này trong tâm thức người Việt. Tứ Linh là biểu trưng của vẻ đẹp cao sang, phú quý, đồng thời cũng là vật phẩm có giá trị phong thủy cao, đem lại rất nhiều lợi ích cho người chủ. Chính vì thế mà có không ít người tìm mua tượng Tứ Linh hoặc nhiều loại vật phẩm phong thủy khác liên quan đến Tứ Linh để bài trí trong nhà hoặc nơi làm việc, hoặc coi tượng Tứ Linh là tặng phẩm Phong Thủy hết sức đặc biệt.

Tượng Tứ Linh mang đậm tính chất Tâm Linh và Phong Thuỷ. Việc đặt tượng Tứ Linh bằng gỗ trong nhà không chỉ đem đến sự sang trọng và ấm áp cho ngôi nhà mà còn mang đến may mắn cho gia chủ. Theo quan niệm Phong Thuỷ, tượng gỗ Tứ Linh trong nhà đúng chuẩn Phong Thuỷ sẽ giúp trấn trạch, ngăn chặn tà khí xâm nhập và mang đến may mắn, bình an cho gia đình.

Những điều nên làm khi thỉnh tượng Tứ Linh:

Cũng như nhiều vật Phong Thủy khác, tượng gỗ Tứ Linh nên được bài trí trong phòng khách, phòng làm việc hoặc văn phòng để phát huy được tác dụng Phong Thuỷ là mang đến những điều đại cát đại lợi cho gia chủ. Hình tượng Tứ Linh là một khối thống nhất, không thể tách rời. Tùy vào những lý do về tuổi tác, hướng nhà, mục đích phong thủy,… sẽ có cách đặt tượng khác nhau. Tuy nhiên để đạt được nhiều điều cát lợi thì gia chủ nên lưu ý những điều dưới đây. Vị trí đẹp nhất để đặt tượng là mặt bàn, bàn uống nước với phòng khách, bàn làm việc hoặc một chiếc bàn cao dùng để đặt tượng lên. Làm sao chủ nhà đảm bảo được độ cao của chiếc bàn hơn 1m, ngang tầm của người chứ đừng quá thấp hoặc quá cao thì sẽ không đẹp. Tượng Tứ Linh có thể được đặt đối diện hoặc hơi chếch chéo với cửa chính hoặc cửa sổ, đảm bảo góc cạnh và khi nhìn vẫn có thể nhìn được tổng thể.

Những điều không nên làm khi thỉnh tượng Tứ Linh:

Không nên đặt tượng ở vị trí thờ cúng hoặc phòng cá nhân sẽ không tốt cho Phong Thủy, cuộc sống không thuận hòa như mong đợi. Tuyệt đối không đặt tượng ở phòng em bé bởi chúng sẽ làm cho em bé sợ hãi, khóc và mơ mị nhiều không tốt.

Uống Trà Thôi
Sưu tầm Internet