Một triển lãm cá nhân của họa sĩ Ca Lê Thắng đã được giới mộ điệu và người yêu nghệ thuật chờ đợi từ rất lâu. Nhưng người nghệ sĩ Nam Bộ phóng khoáng và tài năng này cứ nấn ná mãi, có lẽ vì chưa hài lòng về những gì mình đã làm được. Sau nhiều miệt mài sáng tác, thể nghiệm, phân vân, chủ đề “Mùa nước nổi” đã đến với ông và ở mảng tranh này, Ca Lê Thắng đã tìm thấy con đường riêng của mình.

Triển lãm cá nhân "Mùa nước nổi" của họa sĩ Ca Lê Thắng chính thức khai mạc hôm nay 9/12 tại Art Space, trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam, 42 Yết Kiêu, Hà Nội.

Loạt tranh "Mùa nước nổi" được ông sáng tác liên tục trong 10 năm trở lại đây khởi nguồn là 3 tác phẩm sơn dầu từ năm 1987: "Đồng Tháp", "Đất thở I" và "Đất thở II".

Mùa nước nổi ở đồng bằng sông Cửu Long với trời nước mênh mang nhòe ranh giới, có nhịp điệu vạch ngang của đáy, vớ lưới giăng, xiên chéo lau sậy, tầm vông, điên điển, có ngược xuôi ghe xuồng chống sào đồng cạn đồng sâu, đã trở thành nguồn cảm hứng sáng tác trở đi trở lại suốt 10 năm trong ấn tượng thị giác bền chặt của Ca Lê Thắng.

Loạt tranh này có xấp xỉ 50 tác phẩm, nhiều bức khổ lớn vài mét vuông được vẽ liên tục cho thấy Ca Lê Thắng đã tìm được ngôn ngữ hội họa tâm đắc để ông có thể duy trì mạch sáng tác không ngại bị lặp của mình. Thiên nhiên mùa lũ ở đồng bằng sông Cửu Long vừa là ngọn nguồn cảm hứng nghệ thuật vừa tạo ra các chủ đề thỏa mãn phương pháp kỹ thuật và quan niệm tạo hình của Ca Lê Thắng.

50 bức tranh đánh số cùng tên “Mùa nước nổi” bên cạnh hàng chục tác phẩm đặt tên theo cảnh trí nông thôn như “Cơn giông”, “Khói đốt đồng”, “Bên dòng kênh”, “Giữa đồng”, “Cánh diều”… đều được thể hiện bằng phong cách bán trừu tượng – chú trọng cấu trúc vật chất bề mặt, giản lược bố cục phân chia mảng hình, không gian và chỉ gợi mở một số đặc điểm (hiện thực) của đối tượng thể hiện (thiên nhiên), phối hợp các đối tượng đó thành tiết tấu nhịp điệu ngẫu hứng theo cảm xúc hội họa, không phải theo yêu cầu “tái hiện” khách quan.

Theo nhà nghiên cứu mỹ thuật Vũ Huy Thông, mặc dù hầu hết “Mùa nước nổi” có phong cách biểu hiện bán trừu tượng nhưng phần lớn chúng đều cung cấp ấn tượng đối diện trước thiên nhiên mênh mông, không gian rộng lớn, nhiều tính chuyển động tự nhiên và cảm xúc như lãng mạn thân thuộc, như cổ xưa xa vợi. Cá biệt, một số tác phẩm hoàn toàn trừu tượng chỉ tồn tại các miếng hình /màu rành mạch hoặc một bề mặt dày đặc các chuyển động như khắc vạch trên phù điêu – những tác phẩm có thể dự báo một hướng đi thoát ly tuyệt đối thế giới tự nhiên vào vùng khám phá nội giới thuần khiết của Ca Lê Thắng.

Họa sĩ Vũ Huy Thông cũng tin rằng, Mùa nước nổi sẽ giúp Ca Lê Thắng nhận được nhiều con mắt đồng điệu, hơn thế nữa, ông có thể tự tin vào thành tựu đã hồi sinh sung mãn và rực rỡ trong sáng tạo nghệ thuật của mình.

Khi xem loạt tranh của Ca Lê Thắng tại triển lãm cá nhân lần này, họa sĩ Lý Trực Sơn cho rằng, “Mùa nước nổi” trong tranh không diễn tả mùa nước nổi như nhìn thấy, cũng không phải trừu tượng hóa cái nhìn thấy. Nó phản ánh sự hợp làm một giữa cảnh giới tâm thức của ông với cái bao la mênh mông như thuở ban sơ của quê hương ông. Lý trí và hiểu biết không còn cản trở cảm hứng nghệ thuật và những chớp lóe thăng hoa chỉ đóng vai trò giữ nhịp cho bản rhapsody hội họa.

"Ai xem mảng tranh này của ông cũng hào hứng và thán phục. Tôi không có ý phủ nhận những mảng tranh khác của ông mà chỉ muốn nhấn mạnh rằng mảng tranh chủ đề mùa nước nổi là thành công vượt bậc. Tôi cũng muốn nói rằng cùng với Nguyễn Sáng, Nguyễn Hải và Nguyễn Trung, Ca Lê Thắng là một nghệ sĩ tạo hình xuất sắc. Họ rất Nam Bộ và rất Việt Nam", họa sĩ Lý Trực Sơn nói.

Nói về Ca Lê Thắng, họa sĩ Lý Trực Sơn cho biết, khi Ca Lê Thắng hoàn thành bài thi tốt nghiệp bằng chất liệu sơn mài ông đã tự đặt mình vào hàng ngũ những họa sĩ xuất sắc. Đó là kết quả của một tài năng sau bao năm tháng miệt mài học tập, nghiên cứu, tìm tòi đã đạt tới trình độ tạo hình cao, kỹ thuật điêu luyện.

Cùng Đào Minh Tri, 5 năm đại học của ông cũng là 5 năm có những đóng góp to lớn cho việc thay đổi tư duy nghệ thuật, tác động tích cực đến mô hình đào tạo của nhà trường, bắt đầu khuyến khích xu hướng phát triển phong cách riêng của từng sinh viên.

Đứng trước những tác phẩm của họa sĩ Ca Lê Thắng, quan sát và để mình chìm vào suy tưởng, nhà điêu khắc Đào Châu Hải như lắng nghe được, nhìn và hình dung ra lời thầm thì của sóng nước, của tạo hóa, đang kể lại câu chuyện ngàn năm.

"Ở đây, Ca Lê Thắng là người kể chuyện, bằng ngôn ngữ hội họa của chính mình. Ông tái tạo hình ảnh thị giác, ông hóa thân vào hình ảnh đó và kể lại câu chuyện phiêu du của một dòng chảy, dòng chảy của vật chất, của đời sống, của văn hóa tâm linh, của lịch sử đau thương da diết… Một dòng chảy mang nỗi buồn mênh mang trước khi đổ ra biển lớn. Ở cái khoảng không gian man mác, bao la mênh mông trời nước đó, tôi hình dung ra Ca Lê Thắng như một vết loang nhòe cô đơn trên chiếc ghe tam bản, xa lắng cuối chân trời xa xăm điệu vọng cổ", nhà điêu khắc bày tỏ.

Triển lãm "Mùa nước nổi" kéo dài đến hết ngày 18/12.
Sinh năm 1949 tại Bến Tre, Ca Lê Thắng theo gia đình tập kết ra Hà Nội năm 1955. Ông theo học Trường Cao đẳng Mỹ thuật Việt Nam từ 1963 đến 1970. Ngay sau khi tốt nghiệp, ông được bổ nhiệm là giảng viên Hệ Trung cấp, Trường Cao đẳng Mỹ thuật Việt Nam từ 1971 đến 1972. Sau đó, cũng tại Trường Cao đẳng Mỹ thuật Việt Nam ông theo học hệ Đại học từ 1972 đến 1976.
Sau ngày thống nhất, Ca Lê Thắng làm việc tại TP.HCM với vai trò giảng viên Trường Đại học Mỹ thuật TP.HCM từ 1976 đến 1988. Giai đoạn 1988 đến 2000 ông là Phó Tổng thư ký thường trực Hội Mỹ thuật TP.HCM. Năm 1974 tại Hà Nội, Ca Lê Thắng đã lần đầu tiên tham gia triển lãm mỹ thuật do Hội Văn Nghệ Hà Nội tổ chức.

Sau khi trở lại miền Nam, ông liên tục tham gia các triển lãm mỹ thuật nhiều quy mô ở trong và ngoài nước, đáng chú ý là: Triển lãm nhóm tranh trừu tượng (1992); Triển lãm Nhóm 10 người tại TP.HCM (Nguyễn Trung, Đào Minh Tri, Ca Lê Thắng, Nguyễn Tấn Cương, Đỗ Hoàng Tường, Trần Văn Thảo, Hứa Thanh Bình, Nguyễn Trung Tín, Vũ Hà Nam, Nguyễn Thanh Bình) liên tục các năm 1991, 1992, 1993, 1994, 1995; và một số triển lãm nhóm tại Singapore, Hàn Quốc.

Uống Trà Thôi
Theo anninhthudo.vn