Kiến Trản (tiếng Trung giản thể: 建盏; còn được đánh vần: Jiàn Zhǎn, JianZhan; dịch sát nghĩa: Kiến Triển), chén trà Kiến Trản được cho là đại diện cho đỉnh cao của nghề thủ công làm chén trà của Trung Quốc. Nó xuất phát từ sự yêu thích và mong muốn trân trọng việc pha trà, đó là kết quả của việc tìm kiếm một chén trà hoàn hảo.

- Lý do tôi chọn chén Kiến Trản

Chén uống trà đóng một vai trò không thể thiếu trong trải nghiệm khi uống trà của tôi. Trên thực tế, tính thẩm mỹ luôn đi kèm văn hóa uống trà, từ đầu đến cuối, từ việc lấy trà cho đến khi nhâm nhi ngụm trà cuối cùng mà ta uống hay thậm chí là việc lau chén trà, mọi khoảnh khắc đều tràn ngập một vẻ đẹp riêng.

Những chén trà Trung Quốc mà tôi chọn vào buổi sáng thường tiết lộ nhiều điều về tâm trạng và mục tiêu trong ngày của tôi. Tôi với lấy một cái chén đơn giản hay tôi chọn một chiếc chén Khải tinh tế cùng với một chén trà Cảnh Đức đầy màu sắc?

Đúng là chén uống trà càng đẹp, ta càng bị thôi thúc suy ngẫm về trải nghiệm cái vẻ đẹp và sự uy nghi của sự tĩnh lặng. Chén trà chất lượng thậm chí có thể tăng thêm phần thú vị trong câu chuyện khi ta pha trà mời khách. Không ngoa khi nói rằng chén trà càng đẹp thì trải nghiệm uống trà càng cao.

Và tôi chợt nghĩ ra khó có chén trà Trung Quốc nào ngon đẹp hơn chén trà Kiến Trản.

- Quá khứ của chén Kiến Trản

Kiến Trản (tiếng Trung giản thể: 建盏; còn được đánh vần: Jiàn Zhǎn, JianZhan; dịch sát nghĩa: Kiến Triển), chén trà Kiến Trản được cho là đại diện cho đỉnh cao của nghề thủ công làm chén trà của Trung Quốc. Nó xuất phát từ sự yêu thích và mong muốn trân trọng việc pha trà, đó là kết quả của việc tìm kiếm một chén trà hoàn hảo.

Trong thời nhà Tống, từ khoảng năm 960 đến năm 1279, các lò gốm thuộc trấn Thủy Cát, Kiến Dương, Phúc Kiến bắt đầu xuất hiện loại chén Kiến Trản này.
Vào thời đó, trà xanh được ép thành bánh và sau đó thường được nghiền thành bột mịn trước khi được đánh thành một loại đồ uống có bọt, kem, giống như cách chúng ta uống matcha ngày nay.

Vì các loại trà ngon nhất thường có bọt trắng, nên một cuộc tìm kiếm đã bắt đầu để chế tạo chén trà có thể làm nổi bật chất lượng của trà.

- Chén trà Kiến Trản của ngày hôm nay

Ở Thủy Cát có những khu rừng thông tươi tốt, cung cấp lượng gỗ dồi dào được chứng minh là hoàn hảo để đốt lò nung ở nhiệt độ cao tới 1300°C. Tro trộn với đá vôi thường được sử dụng để phủ lên một số loại đất sét địa phương, tình cờ là loại đất sét này lại rất giàu sắt một cách bất thường.

Trong quá trình nung, một điều gì đó bất thường đã xảy ra. Khi lớp men nóng lên và nguội đi, những hoa văn kỳ lạ và đầy màu sắc bắt đầu xuất hiện trên bề mặt. May mắn thay, những người thợ thủ công đã có thể phân tích nguyên nhân khiến điều này xảy ra.

Theo các nhà khoa học “các điều kiện tổng hợp hoàn hảo cho Sắt(III) oxit (Fe₂O₃) đã được những người thợ gốm Trung Quốc tìm ra cách đây hơn 1000 năm.” Chính Sắt(III) oxit này có vai trò rất quan trọng trong việc tạo màu cho các loại men và giúp làm giảm rạn men và cũng đã tạo ra các hoa văn trên chén Kiến Trản.

Và vì vậy, có vẻ như Kiến Trản thực sự là chiếc chén uống trà hoàn hảo nếu xét về chất liệu, nhưng còn hình thức thì sao?

- Hình thức chén ngày nay

Hình thức của chén trà Kiến Trản, thường tạo ra tiêu chuẩn để đánh giá các chén gốm khác. Trọng lượng nặng của đất sét cho phép nó được chế tác thành một hình dạng thể hiện sự sang trọng, với một vành rộng thuôn dần xuống phần chân hẹp.

Đây không phải là một điều dễ dàng để thực hiện, nếu trọng lượng được cân bằng không đúng cách, chén sẽ dễ bị nghiêng.

Khi uống trà bạn sẽ biết mình nên uống như thế nào, đặt thành chén lên môi dưới sẽ cho phép trà chảy vào miệng một cách hoàn hảo mà không cần dùng nhiều sức. Trong khi trọng lượng của đất sét trong tay một người sẽ tạo cảm giác chắc chắn và mạnh mẽ, mà không tỏ ra khó sử dụng.

Tương tự như vậy, thành chén được chế tạo với độ dày vừa phải để giúp giữ nhiệt cho trà, nhưng cũng không được quá dày vì như vậy sẽ tăng trọng lượng gây khó chịu khi cầm.

- Lời kết

May mắn thay, chúng ta hiện giờ không cần phải cố gắng sưu tập đồ cổ từ thời nhà Tống để đánh giá cao sự kỳ diệu của một chén trà Kiến Trản ngày nay. Dưới bàn tay của những bậc thầy có tay nghề cao, những người cam kết sử dụng đất sét Kiến Trản thực sự, chúng ta có thể nhìn thoáng qua về quá khứ và trải nghiệm cảm giác nhâm nhi chén trà xanh đánh sủi bọt trắng từ những chiếc chén Kiến Trản sẽ như thế nào.

Giữa hình thức duyên dáng, tinh tế của chiếc chén và những hoa văn lấp lánh, tinh thể, kỳ lạ của đất nung, người ta như thể đang nhìn vào sự hoàn hảo của chính tách trà.

Sẽ không sai khi nói rằng nhìn vào chén trà Kiến Trản là nhìn vào chính vũ trụ, với tất cả vẻ huy hoàng, vẻ đẹp và bí ẩn của nó. Tôi chỉ không nghĩ rằng mình sẽ có được cảm giác ấy khi sử dụng chén trà khác.

Uống Trà Thôi
Theo trankytra