Cấu tạo lỗ khí kép chính là bí mật sâu xa nhất của ấm tử sa, đồng thời cũng là “cổng sinh tử” của ấm trà tử sa. Chính kết cấu khí khổng kép mà ấm trà tử sa có độ xốp phù hợp và khả năng hấp thụ cao, có tác dụng hấp thụ, lưu trữ và nâng cao hương vị nhưng lại không gây tạp…dẫn đến đặc điểm nổi trội của tử sa là càng dùng càng nhuận ấm và sáng bóng như ngọc.

Tại sao đất tử sa lại hình thành kết cấu lỗ kép đặc biệt này? Điều này liên quan đến thành phần của quặng tử sa. Thành phần chính của quặng tử sa bao gồm cát và đất sét. Cát tạo nên kết cấu của cốt ấm, đất sét tạo nên phần bao phủ bên ngoài, giống như “xương thịt liền nhau” để tạo nên hình dáng cơ thể. Cốt ấm chủ yếu được tạo bởi các hạt thạch anh và các hợp chất silicat. Còn các oxit kim loại có màu hoặc không màu, kali, natri, canxi và các chất hữu cơ khác cấu tạo nên đất sét. Thạch anh có nhiệt độ nóng chảy cao và đất sét có nhiệt độ nóng chảy thấp. Khi nung, đất sét luôn nóng chảy trước. Trong quá trình nóng chảy ở nhiệt độ cao, các gốc cacbonat trong đất sét bị phân hủy, giải phóng khí carbon monoxide và carbon dioxide, tạo thành bong bóng. Các bong bóng kín này được hình thành bên trong và giữa các hạt; khi bong bóng này bị vỡ sẽ hình thành các lỗ chuỗi.

Để xuất hiện cấu trúc lỗ kép, nguyên liệu cần có 4 điều kiện:

1. Phải có các hạt nhiệt độ nóng chảy khác nhau

2. Các hạt có nhiệt độ nóng chảy thấp phải có gốc Cacbonat (CO3; HCO3)

3. Các gốc cacbonat khi nung ở nhiệt độ cao bị phân hủy giải phóng khí

4. Các gốc Cacbonat bị phân hủy vừa phải để bong bóng khí hình thành nhưng không bị vỡ hoàn toàn.

Để đáp ứng các điều kiện này, chỉ có quặng tử sa nguyên bản, với độ tinh khiết và chất lượng cao mới có, còn đất sét thông thường hoặc đá thông thường thì không.

Ngoài ra, sự hình thành cấu trúc lỗ khí khổng kép của tử sa còn chịu ảnh hưởng của các quá trình phong hóa, rây nghiền khoáng, trộn nước, luyện và ủ đất, nhiệt độ nung…

Bất kì yếu tố nào không đạt chuẩn đều có thể phá hủy cấu trúc kết cấu của tử sa và làm mất đặc điểm cấu trúc lỗ khí khổng kép này.

Các chuỗi lỗ rỗng giữa các khối kết tụ của ấm tử sa có các khe hở lớn, khí có thể đi vào thoát ra qua các lỗ này; các lỗ trong các khối kết tụ bị đóng lại, thủy vực bị chặn lại và các vi khuẩn không thể xâm nhập. Điều này tạo nên đặc điểm được gọi là “thoáng khí và không thấm nước”. Khi pha trà, hương trà sẽ thâm nhập theo các kênh khí khổng hình chuỗi – uốn lượn, các phân tử hương trà sẽ được lưu trữ và hấp thụ vào thân ấm, đó là lý do vì sao ấm tử sa càng pha trà sẽ càng giữ được hương thơm. Cũng như vậy, màu sắc của trà cũng được hấp thụ theo thời gian khiến cho màu sắc của ấm thay đổi, càng dung càng nhuận bóng, rất đẹp.

Uống Trà Thôi
Theo tita