Cổ nhân nói “Ngựa tốt không quay đầu ăn cỏ cũ” có ý gì?
Hiểu theo nghĩa hẹp, câu nói “Ngựa tốt không quay đầu ăn cỏ cũ” có nghĩa là khi một con ngựa vừa rời khỏi chuồng để đi đến thảo nguyên xanh tươi, rộng lớn thì thường nó sẽ bị đám cỏ non xanh phía trước thu hút. Nhưng một con ngựa tốt thì lại khác, nó sẽ chỉ tập trung ăn cỏ phía trước, tức là thuận theo con đường nó đã chọn, không bận tâm tới việc có nhiều cỏ non hơn, ngon hơn ở phía sau hoặc ở hai bên đường. Dù đám cỏ non xanh mơn mởn đấy ở phía sau có hấp dẫn thế nào ngựa tốt cũng sẽ chẳng quay đầu.
Còn về nghĩa rộng, cổ nhân nói câu nói này là để nhắn nhủ chúng ta một đạo lý trong cuộc sống: Dù làm bất cứ công việc gì cũng nên làm tới nơi tới chốn, học cách nhìn về phía trước đừng quay đầu lại.
Nếu một người muốn tiến bộ, muốn có sự phát triển thì nên rời khỏi nơi khiến chúng ta thoải mái và học cách nhìn về phía trước. Dù ở đó có nguy hiểm, thử thách thì chúng ta cũng nên kiên định đến cùng, không nên do dự và quyết tâm không quay đầu lại.
Thời xưa, cổ nhân nói câu nói này dùng để chỉ sự kiên trì trong làm việc, nhưng với sự thay đổi không ngừng của thời thế, ý nghĩa của câu nói này cũng đã thay đổi. Ngoài việc khuyên chúng ta không nên làm việc nửa vời, nhìn ngó xung quanh thì câu “Ngựa tốt không quay đầu ăn cỏ cũ” còn muốn nói đến sự quyết tâm của những cặp vợ chồng không quay lại với nhau sau khi chia tay.
Vế sau của câu nói “Ngựa tốt không quay đầu ăn cỏ cũ”
Rất ít người biết rằng, vế sau câu nói này của cổ nhân còn đáng quý hơn ý nghĩa của vế đầu tiên. Vế sau ẩn chứa lời căn dặn của cổ nhân, đó là “Lãng tử hồi đầu kim bất hoán”, tạm dịch: Con hư biết nghĩ quý hơn vàng.
Cổ nhân nói “Kim bất hoán” là để ám chỉ một người. Cụ thể, ngày xưa có một gia đình họ Kim giàu có nhưng mãi đến ngoài 50 tuổi mới sinh được con trai để nối dõi, vì vậy gia đình đã đặt tên cho cậu bé là Kim Bất Hoán có nghĩa là “quý hơn vàng”.
Tuy nhiên, do được nuông chiều từ bé nên tính cách của Kim Bất Hoán trở nên ngang ngược. Cậu ta chẳng những không muốn học hành còn cả ngày tiêu xài phung phí, giao du với kẻ xấu. Dù gia đình giàu có nhưng cũng chẳng đủ cho Kim Bất Hoán tiêu xài. Đến khi tiền bạc không còn, những người từng coi là bạn bè chí cốt cũng lần lượt bỏ đi thì Kim Bất Hoán mới nhận ra sai lầm của mình. May mắn là mẹ của Kim Bất Hoán không bao giờ bỏ mặc hay ghét bỏ con. Thay vào đó, bà luôn ở bên an ủi và động viên con. Chính vì vậy, Kim Bất Hoán đã thay đổi, cải tà quy chính và tự mình gây dựng sự nghiệp, làm lại cuộc đời.
Đây là câu chuyện xưa và cũng là nguồn gốc của câu mà người xưa nói “Con hư biết nghĩ quý hơn vàng”.Một người mắc sai lầm không có gì đáng sợ, chỉ cần người đó biết quay đầu đúng lúc, biết mình sai ở đâu để sửa thì làm lại từ đầu vẫn chưa muộn.
Tựu trung lại, cổ nhân nói "Ngựa tốt không quay đầu ăn cỏ cũ, con hư biết nghĩ quý hơn vàng" truyền tải cho chúng ta biết về những đạo lý làm người cơ bản trong cuộc sống. Đó là, con người nên kiên định vào con đường mình đã chọn và con người dù có mắc sai lầm nhưng nếu biết sai và sửa đổi thì vẫn chưa muộn.
Đến ngày nay, câu nói này vẫn còn giữ nguyên giá trị và được hậu thế đón nhận nhiệt tình.
Team Uống Trà Thôi sưu tầm
