Núi rừng Đông – Tây Bắc có điểm chung khi sở hữu những rừng trà Shan cổ thụ hàng trăm năm tuổi, rải đều khắp Hà Giang, Lào Cai, Yên Bái, Lai Châu, Sơn La hay Điện Biên. Đến với mỗi vùng trà là cơ hội biết thêm một lối chế biến trà, tận mắt ngắm nhìn những cây trà Shan tuyết cổ thụ cao ngất, khám phá những điều mới lạ của vùng trà cổ thụ Việt Nam, hấp dẫn không kém bất kỳ chuyến du lịch trà nào trên thế giới.
Được thừa hưởng khí hậu vùng núi cao quanh năm mát mẻ, nhiều mây mù nên những vùng đất Đông Bắc, Tây Bắc có rất nhiều rừng chè Shan tuyết cổ thụ, tuổi thọ cao đến 400 tuổi. Tập trung chủ yếu ở những vùng có độ cao trên 1000m trở lên so với mực nước biển, cây chè sinh trưởng tự nhiên, phát triển trong môi trường sạch, hoàn toàn không sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật, chất kích thích tăng trưởng. Việc thu hoạch và khai thác cũng hoàn toàn tự nhiên, đã tạo nên chất lượng đặc thù của sản phẩm chè Shan tuyết không chỉ chinh phục được người tiêu dùng mà cả với những người sành thưởng thức trà. Hiện nay, sản phẩm Chè Shan tuyết ngoài tiêu thụ tại các thị trường lớn trong nước như Hà Nội, Đà Nẵng, TP Hồ Chí Minh… còn có mặt tại 3 châu là châu Âu, châu Á, châu Mỹ và trên 20 Quốc gia.
Vào mùa xuân, con đường vào rừng chè Shan hiện lên một màu xanh của rừng chè mờ mờ trong làn sương mù mờ mịt. Sau tết, thời tiết ấm dần lên, là lúc cây chè nứt nanh, nhú lộc xanh. Chính những khắc nghiệt của mùa đông vùng cao, với nắng gió, sương mù, khiến chất trà Shan tuyết càng thêm khác biệt.
Không giống như những cây chè ở cùng trung du, việc thu hái chè Shan tuyết trên các đỉnh núi cao thường được thu hoạch từ 3 đến 4 lần trong năm. Cuối tháng 3 đầu tháng 4, người ta bắt đầu hái vụ chè đầu tiên (thời điểm chè cho sản lượng cao nhất), vụ thứ hai vào tháng 5 và tháng 6, vụ thứ ba vào tháng 8 và vụ thứ tư vào tháng 10 đến tháng 11.
Vụ xuân được coi là vụ thu hoạch lớn nhất và cho sản lượng tốt nhất trong năm. Bởi sau một mùa đông buốt giá, khi những cây chè đón những tia nắng đầu tiên chào mùa xuân đến thì cũng là lúc những búp chè xanh mơn mởn xuất hiện đằng sau lớp áo trắng đang dần mờ. Những lớp sương tuyết dần tan nhưng đọng lai trên mỗi búp chè tinh túy của đất trời.
Đi theo bước chân của những cô gái người Mông, men theo các khe suối, đi qua rừng cây hiểm trở để được chiêm ngưỡng hình ảnh vô cùng hung vĩ của của những cây chè Shan tuyết cổ thụ sừng sững trên các đỉnh núi cao. Có những cây chè đã hàng ngàn năm tuổi, thấm đượm gió sương của vùng núi quanh năm sương mù bao phủ, chính bởi vị trí địa hình đó mà những cây chè cổ thụ luôn hứng trọn tinh túy đất trời. Những tán chè xanh mơn mởn dang rộng tán để đón những tia nắng, những cơn gió mang theo những giọt nước li ti lấp lánh.
Một điều đặc biệt làm nên hương vị tuyệt hảo của trà Shan tuyết, đó là cách hái chè của người Mông. Búp chè ngon nhất là búp chè được hái từ buổi sớm, khi mà các giọt sương đêm vẫn còn đọng lại trên những búp chè xanh. Khi những búp chè xanh non còn ướt hơi sương được sanh cho ráo sau đó sẽ được sấy luôn trong ngày để giữ được trọn hương vị ngọt thanh, tươi mới của chè. Khi sao, những búp chè cổ thụ còn nổi “tuyết trắng” (mao chè), đó là sinh khí của đất trời.
Uống Trà Thôi
Theo Tạp chí kinh tế
