/Uống trà thôi
Tải ứng dụng
Trang chủ / Chia sẻ

HỌC-THUYẾT CỦA VƯƠNG DƯƠNG-MINH

3635 17:22, 07/01/2025
Team Uống Trà Thôi TRUYỆN TÍCH CỰC & SUY NGẪM

( từ)

HỌC-THUYẾT CỦA VƯƠNG DƯƠNG-MINH

Do cái lý-thuyết đã nói ở trên mà Dương-minh lập thành cái tâm-học. Học để biết rõ sự-vật mà thù-ứng cho hợp thiên-lý, tức là hợp với chân-lý. Sự biết ấy do cái tâm của người ta, hễ cái tâm đã sáng thì lo gì vật đến mà không soi rõ được. Vậy nên cái công-phu của sự học cốt ở sự làm cho sáng cái tâm. Kẻ học-giả chỉ lo cái tâm chưa sáng, chứ không lo không biết hết những sự biến-đổi của vật. Người ta lập chí dụng công ở sự học cũng như sự giồng cây vậy. Cây lúc đầu chỉ có mầm chưa có thân, hoặc có thân chưa có cành. Khi có cành rồi mới có lá, có lá rồi mới có hoa, có quả. Lúc đầu mới giồng cây, ta chỉ chăm lo sự tài-bồi bón-tưới, đừng tưởng đến cành lá hoa quả vội. Hễ cây tốt thì tự-khắc có cành lá hoa quả, chỉ lo bỏ quên mất cái công tài-bồi mà thôi. Sự tài-bồi việc học là sự làm cho sáng cái tâm. Tâm như nước, có dơ-bẩn lẫn vào thì nước đục ; hoặc như cái gương, có bụi bám vào thì gương mờ. Cái bẩn, cái bụi ấy là cái tư-dục của người ta. « Sự học của người quân-tử là làm cho sáng cái tâm. Cái tâm vốn không tối, chỉ vì cái tư-dục che đi, cái tập-tục làm hại, cho nên hễ bỏ được cái che và cái hại thì tâm lại sáng, chứ không phải là được ở ngoài cái tâm vậy. » (Văn-lục, IV). Sự học như người tập bắn. Bắn thì phải có cái đích. Cái đích của sự học là cái tâm. Vậy nên sự học của người ta là chỉ cầu ở cái tâm mà thôi. « Quân-tử chi học, cầu dĩ đắc chi ư kỳ tâm 君字之學俅以得之於其心 : cái học của quân-tử là cầu lấy được ở cái tâm của mình. » (Văn-lục, IV)

Cái tâm để làm cốt, thì học bao nhiêu cũng không rối, mà bao giờ cũng hợp cái lý nhất quán. Bởi vậy mới nói rằng : « Đức có cái gốc, mà học có cái cốt-yếu. Không do ở cái gốc, mà phiếm-nhiên tòng sự, thì cao lên là hư-vô, thấp xuống là chi-li, chung-qui thành ra lưu-đãng, mất cái tông-chỉ, nhọc mà không có cái sở-đắc vậy. » (Văn-lục, IV)

Có cái tâm-học, thì cứ theo cái chiêu-minh linh-giác 昭明靈覺 của tâm mà hành-động, chứ không câu-nệ gì cả. Dương-minh thường nói rằng : « Học là quí cái được ở tâm ; tìm ở tâm mà không phải thì dẫu lời của Khổng-tử nói ra, không dám lấy làm phải ; tìm ở cái tâm mà phải thì dẫu lời của kẻ tầm-thường nói ra, không dám lấy làm trái. » (Ngữ-lục, II). Sự học đã chủ ở tâm như thế, thì rất là ung-dung hoằng-đại, không câu-nệ điều gì, và không cố-chấp học-thuyết nào, hễ có điều phải là theo. Có người hỏi rằng : « Đạo Nho và đạo Phật khác nhau thế nào ? » Dương-minh nói rằng : « Không nên tìm cái đồng cái dị của đạo Nho, đạo Phật, tìm cái phải mà học là được vậy. » ; « Thế thì phải với trái biện-biệt ra làm sao ? » ; « Tìm ở tâm mà yên là phải. » (Văn-lục, IV)

Thuở ấy có người cho cái tâm-học của Dương-minh giống như Thiền-học bên Phật. Ông sợ người ta hiểu lầm ở chỗ ấy, cho nên ông giải-thích rằng : « Cái học của thánh-nhân không có người, không có ta, không có trong, không có ngoài, cho trời đất vạn vật làm một, để làm tâm ; cái học của Thiền-tông thì khởi ở sự tự-tư tự-lợi mà chưa khỏi phân ra trong ngoài ; đó là chỗ khác nhau vậy. Nay những người học về tâm-tính mà ra ngoài cái nhân-luân và bỏ các sự-vật, thì thật là Thiền-học ; nếu chưa ra ngoài nhân-luân không bỏ các sự-vật mà chuyên lấy tồn tâm dưỡng tính làm cốt, thì chính là cái học tinh nhất của thánh-môn » (Văn-lục, IV). Học-giả nên tế-nhận chỗ ấy mà phân-biệt cho rõ cái tâm-học của Nho-giáo và Thiền-học của Phật-giáo.

 

http://triethoc.edu.vn/vi/chuyen-de-triet-hoc/triet-hoc-dong-phuong/hoc-thuyet-cua-vuong-duong-minh-3-tam-hoc_1459.html

2 0 5,384 0.0
Đánh giá của bạn
1+
2+
3+
4+
5+
6+
7+
8+
9+
10+

Bình Luận

Đăng nhập để bình luận cho bài viết

Có thể bạn quan tâm

CỔ NHÂN DẶN: RƯỢU SAY KHÔNG NÓI LỜI NGÔNG CUỒNG, GIÀU CÓ KHÔNG NÓI LỜI CHÊ BAI
Team Uống Trà Thôi TRUYỆN TÍCH CỰC & SUY NGẪM
3738 09:00, 30/04/2025
0 0 998 0.0
Làm người, chúng ta cần chú ý đến hành vi cũng như lời nói của bản thân, lấy đạo đức, tu dưỡng làm cái gốc, bởi vậy, nhất định cần phải bồi dưỡng đạo đức của bản thân. Tâm tính quyết định số phận, tâm của bạn thế nào, cuộc sống của bạn sẽ như vậy.Sống ở đời, chúng ta không nên đánh giá ...
SỐNG NHƯ MỘT NGỌN NẾN
Team Uống Trà Thôi TRUYỆN TÍCH CỰC & SUY NGẪM
3737 12:38, 29/04/2025
0 0 348 0.0
Người ta thường nói, đời người như một giấc mộng. Nhưng nếu đã là mộng, cớ sao không làm nó trở thành một giấc mộng đẹp? Nếu đã là đời, cớ sao không sống như một ngọn nến, thắp sáng chính mình và soi rọi những người xung quanh?Ngọn nến khi sinh ra vốn chỉ là một khối sáp vô, nhưng khi được châm lửa, ...
Nó chỉ mất một thứ: Văn Hoá
Team Uống Trà Thôi TRUYỆN TÍCH CỰC & SUY NGẪM
3736 08:00, 28/04/2025
0 0 1,173 0.0
MIỀN NAM VẪN CÒN NẰM ĐÓ, NÓ CHỈ MẤT ĐI MỘT THỨ: VĂN HOÁ!!…Hôm trước, vào một buổi chiều muộn, sau khi mua ít đồ từ chợ bước ra, tui thấy một bà cụ chừng bảy mươi. Bà ăn mặc đẹp đẽ thẳng thớm, tóc bới cao, gương mặt trang điểm nhẹ, bày chiếc bàn xếp ra sau đuôi xe mình, đặt mấy nải chuối xanh ...
Trở về với sự sống
Team Uống Trà Thôi TRUYỆN TÍCH CỰC & SUY NGẪM
3735 09:00, 26/04/2025
0 0 1,577 0.0
Khi cả thế giới vội vã tìm kiếm sự giàu có, Brendon Grimshaw chọn rời bỏ nó.Ở tuổi gần 40, đang là một biên tập viên thành công tại Anh quốc, ông quyết định nghỉ việc và mua lại một hòn đảo hoang vắng ở Seychelles với giá chỉ 13.000 đô la Mỹ – một nơi mà suốt 50 năm trước đó chưa một dấu chân người ...
LÀM MÀ KHÔNG NÓI - MỘT LOẠI TU DƯỠNG KHÔNG DỄ ĐẠT ĐƯỢC
Team Uống Trà Thôi TRUYỆN TÍCH CỰC & SUY NGẪM
3732 09:00, 24/04/2025
1 0 1,490 0.0
Người xưa có câu: “Nói chín thì phải làm mười, nói mười làm chín kẻ cười người chê.” Lời này nhắc nhở ta rằng, đã nói ra thì phải làm nhiều hơn lời mình hứa, nếu không sẽ bị người đời chê cười. Nhưng suy ngẫm sâu hơn, có một cảnh giới cao hơn nữa: Không nói mà làm. 1. Lời nói dễ dàng, ...
GIỚI THIỆU CÁC TRÀ QUÁN
GIỚI THIỆU SÁCH HAY
×
Uống Trà Thôi
Chỉ 30s tải app cực nhẹ và trải nghiệm!