Ryokucha, dịch theo nghĩa đen là "trà xanh", nhưng trong văn hóa Nhật Bản, nó mang một ý nghĩa rộng lớn hơn. Ryokucha không chỉ đơn thuần là một loại đồ uống, mà còn là tên gọi chung cho hầu hết các loại trà xanh được sản xuất tại Nhật Bản. Điều này có nghĩa là, khi bạn thưởng thức một tách trà xanh ở Nhật Bản, khả năng rất cao đó là một loại Ryokucha.
Điểm khác biệt cốt lõi của Ryokucha so với các loại trà khác (như trà đen, trà ô long) nằm ở quá trình chế biến. Lá trà Ryokucha sau khi thu hoạch sẽ được xử lý ngay lập tức để ngăn chặn quá trình oxy hóa (lên men). Thông thường, lá trà sẽ được hấp bằng hơi nước trong một khoảng thời gian ngắn, sau đó được sấy khô và vò. Quá trình này giúp giữ lại tối đa các hợp chất tự nhiên có trong lá trà, bao gồm cả chất chống oxy hóa, vitamin, và khoáng chất, đồng thời tạo nên màu xanh tươi đặc trưng và hương vị thanh mát của Ryokucha.
Màu sắc và hương vị của Ryokucha cũng là những yếu tố làm nên sự khác biệt. Tùy thuộc vào giống trà, phương pháp canh tác, thời gian thu hoạch và cách chế biến, Ryokucha có thể có nhiều sắc thái màu xanh khác nhau, từ xanh ngọc bích đậm đà đến xanh lá mạ tươi sáng. Hương vị của trà cũng rất đa dạng, từ vị chát nhẹ, ngọt hậu đến hương thơm cỏ non, tảo biển, hoặc thậm chí là hương hoa tinh tế.
- Các loại trà xanh Ryokucha truyền thống
Thế giới Ryokucha không chỉ dừng lại ở một loại trà duy nhất. Thực tế, có rất nhiều loại Ryokucha khác nhau, mỗi loại mang một đặc điểm riêng biệt về hương vị, màu sắc và cách thưởng thức. Dưới đây là một số loại Ryokucha truyền thống phổ biến nhất:
Sencha: Đây là loại Ryokucha phổ biến nhất tại Nhật Bản, chiếm phần lớn sản lượng trà xanh của quốc gia này. Sencha được chế biến từ những lá trà được trồng dưới ánh nắng mặt trời trực tiếp. Quá trình hấp và vò giúp lá trà giữ được hình dạng thon dài, nhọn như kim. Sencha có hương vị cân bằng giữa vị chát nhẹ và vị ngọt thanh, cùng với hương thơm tươi mát của cỏ non.
Gyokuro: Được mệnh danh là "ngọc lộ" hay "giọt sương ngọc", Gyokuro là loại trà xanh cao cấp nhất của Nhật Bản. Điểm đặc biệt của Gyokuro nằm ở quá trình canh tác. Trước khi thu hoạch khoảng 20 ngày, các cây trà sẽ được che phủ bằng rơm hoặc lưới đặc biệt để giảm lượng ánh sáng mặt trời chiếu trực tiếp. Việc này kích thích cây trà sản sinh ra nhiều chất diệp lục và L-theanine, tạo nên màu xanh ngọc bích đậm đà và hương vị umami (vị ngọt thịt) đặc trưng, cùng với vị ngọt dịu và gần như không có vị chát.
Matcha: Matcha là loại trà xanh dạng bột mịn, được làm từ lá trà Tencha (tương tự như Gyokuro, Tencha cũng được che phủ trước khi thu hoạch). Thay vì pha trà bằng cách hãm lá, Matcha được hòa tan trực tiếp vào nước nóng bằng cách sử dụng chổi chasen truyền thống. Matcha có màu xanh lục bảo rực rỡ, hương thơm nồng nàn và vị umami đậm đà, cùng với vị chát nhẹ và hậu vị ngọt kéo dài. Matcha không chỉ được dùng để uống mà còn là nguyên liệu phổ biến trong các món tráng miệng, bánh kẹo và đồ uống khác.
Genmaicha: Đây là một loại trà xanh độc đáo, kết hợp giữa lá trà Sencha hoặc Bancha (loại trà Sencha có chất lượng thấp hơn) với gạo lứt rang. Gạo lứt rang mang đến cho Genmaicha hương thơm đặc trưng của cốm, vị ngọt nhẹ và cảm giác ấm áp. Genmaicha thường được ưa chuộng vào những ngày lạnh hoặc khi muốn thưởng thức một loại trà có hương vị nhẹ nhàng, dễ uống.
Hojicha: Khác với các loại Ryokucha khác, Hojicha được chế biến bằng cách rang lá trà (thường là Bancha hoặc Kukicha – loại trà làm từ cành và cuống lá) ở nhiệt độ cao. Quá trình rang này làm giảm lượng caffeine và vị chát trong trà, đồng thời tạo ra màu nâu đỏ đặc trưng và hương thơm nồng nàn của gỗ, caramel, hoặc hạt dẻ. Hojicha có vị ngọt dịu, ấm áp và rất dễ uống, thích hợp cho cả trẻ em và người lớn tuổi.
Kukicha: Như đã đề cập ở trên, Kukicha là loại trà được làm từ cành, cuống và gân lá của cây trà. Mặc dù không được đánh giá cao như các loại trà làm từ lá non, Kukicha vẫn có hương vị độc đáo và những lợi ích riêng. Kukicha có vị ngọt nhẹ, hương thơm tươi mát và hàm lượng caffeine thấp.
- Vì sao Ryokucha được mệnh danh là "siêu thức uống"?
Ryokucha không chỉ là một thức uống truyền thống mà còn được xem là một "siêu thực phẩm" với vô số lợi ích cho sức khỏe. Những lợi ích này đến từ hàm lượng cao các hợp chất chống oxy hóa, vitamin, khoáng chất và các hoạt chất sinh học khác có trong lá trà.
Một trong những hợp chất quan trọng nhất trong Ryokucha là epigallocatechin gallate (EGCG), một loại catechin thuộc nhóm polyphenol. EGCG được biết đến với khả năng chống oxy hóa mạnh mẽ, giúp bảo vệ tế bào khỏi tổn thương do các gốc tự do gây ra. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng EGCG có thể giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh mãn tính như tim mạch, ung thư, tiểu đường và bệnh Alzheimer.
Ryokucha cũng chứa L-theanine, một loại axit amin độc đáo có tác dụng thư giãn, giảm căng thẳng và cải thiện tâm trạng. L-theanine hoạt động bằng cách tăng cường sóng alpha trong não, tạo ra trạng thái thư giãn nhưng vẫn tỉnh táo. Sự kết hợp giữa L-theanine và caffeine trong Ryokucha mang lại hiệu ứng độc đáo: caffeine giúp tăng cường sự tỉnh táo và tập trung, trong khi L-theanine giúp giảm bớt tác dụng phụ của caffeine như lo lắng, bồn chồn.
Ngoài ra, Ryokucha còn chứa nhiều vitamin và khoáng chất thiết yếu như vitamin C, vitamin E, vitamin K, vitamin B, kali, mangan, và fluoride. Những chất dinh dưỡng này đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe tổng thể, tăng cường hệ miễn dịch, bảo vệ xương và răng, và hỗ trợ chức năng của các cơ quan trong cơ thể.
Các nghiên cứu cũng đã chỉ ra rằng Ryokucha có thể giúp hỗ trợ giảm cân, cải thiện chức năng tiêu hóa, giảm cholesterol xấu, tăng cường sức khỏe tim mạch, và bảo vệ da khỏi tác hại của ánh nắng mặt trời.
Ryokucha không chỉ là một loại trà, mà còn là một phần của văn hóa và lịch sử Nhật Bản. Từ những cánh đồng trà xanh mướt đến những nghi thức trà đạo trang trọng, Ryokucha mang trong mình những giá trị tinh thần sâu sắc và những lợi ích tuyệt vời cho sức khỏe.
Uống Trà Thôi
Theo tạp chí kinh tế
