Tác phẩm: Cuộc gặp ở cầu thang tháp canh

“Cuộc gặp ở cầu thang tháp canh” (1864) của hoạ sĩ người Ireland Frederic William Burton (1816-1900) là một bức tranh thoạt nhìn có những mảng màu thật đẹp. Màu xanh trên áo váy của người công nương và màu đỏ nhạt của người hiệp sĩ tạo ra một sự hoà quyện thật lý tưởng. Nhưng khi nhìn kĩ hơn nữa, ta chợt nhận ra đây là một câu chuyện tình buồn.

Bức tranh “Cuộc gặp ở cầu thang tháp canh” là một trong những tác phẩm nổi tiếng nhất trong lịch sử nghệ thuật mô tả về nỗi buồn của tình yêu bị cấm đoán. Dựa trên một bài thơ của Đan Mạch từ thời Trung Cổ về công nương Hellelil, người đã yêu chính người hiệp sĩ bảo vệ riêng của mình là Hildebrand được dịch ra tiếng Anh và in vào năm 1855, Burton đã vẽ bức tranh này, mô tả một cảnh bi kịch nhất giữa họ, một quý bà và một người hiệp sĩ mà nàng đang yêu, nhưng cả hai cùng bị giằng xé bởi trách nhiệm, danh dự, địa vị xã hội và bổn phận của mỗi người. Có thể thấy rất rõ, họ đang đau khổ và dằn vặt.

Trong bức tranh ấy, họ không nhìn vào mắt nhau, cũng không ôm nhau một cách tình tứ nhất. Trong khi công nương đang quay đi khi chân bước trên cầu thang xoắn của tháp canh, đầu buồn bã cúi xuống, một tay đang giơ lên như thể che mặt và cố cưỡng lại sự rung động mạnh mẽ của trái tim mình, thì chàng hiệp sĩ vùi mặt mình vào cánh tay kia của nàng, chàng ôm chặt lấy cánh tay ấy mà hôn, mắt nhằm nghiền lại.

Họ đã yêu nhau một thời gian và chàng được giao bảo vệ nàng, nhưng họ đã phải che giấu tình cảm của mình. Nhưng chính khoảnh khắc trong tranh này lại đau đớn nhất. Họ không gặp nhau để nói lời yêu thương mà dường như là để chia tay nhau trong một lời vĩnh biệt. Những bậc thang nàng đang đi lên sẽ chia cách họ và cả hai đều đang rất đau khổ.

Ngôn ngữ của hội hoạ chính là màu sắc, với màu xanh lơ biểu thị địa vị quý tộc, màu đỏ trên áo của chàng chính là sự hy sinh và lòng trung thành, còn thanh kiếm chàng đang mang là một lời nhắc nhở rằng chàng là một chiến binh, và một chiến binh thì không thể đặt tình yêu lên trên bổn phận. Luôn có một ranh giới ngăn cách mà họ không thể vượt qua.

Ở bên trái phía dưới bức tranh, ngay ở chân của nàng là những cánh hoa trắng. Nhưng cũng có thể đó là một cái gì đã bị vỡ. Burton đã khéo léo tạo ra một thông điệp trong hai màu sắc ấy, màu của váy áo xanh và máu trắng của cánh hoa. Trong ngôn ngữ của các loài hoa, hoa hồng đỏ có thể tượng trưng cho tình yêu cháy bỏng, cho một tình yêu đã trọn vẹn, nhưng màu trắng thì thể hiện việc đạt được khát vọng. Theo cách diễn tả ẩn dụ của Burton, nàng, trong trang phục xanh, màu của Đức Mẹ Đồng Trinh, đã không bao giờ đạt được mong muốn của trái tim mình.

Bức tranh màu nước khổ lớn 0,95 m x 0,60 m và chịu ảnh hưởng của trào lưu Tiền Raphael này hiện đang trưng bày ở Nhà trưng bày quốc gia Ireland ở Dublin. Năm 2012, bức tranh này được bầu là tác phẩm hội hoạ nổi tiếng nhất của Ireland.

Vào một ngày mùa hè năm ngoái, mình đã tới Dublin và tận mắt ngắm nhìn bức tranh. Nó thật sự đẹp về màu sắc, bố cục, và trên tất cả, chính sự sặc sỡ và tươi của màu sắc trong tranh lại ẩn chứa trong đó một nỗi buồn thật sự u ám và bi kịch về hai con người đang yêu…