/Uống trà thôi
Tải ứng dụng
Trang chủ / Chia sẻ

TRIẾT LÝ SÂU SẮC ĐẰNG SAU 3 CHÚ KHỈ "CHE MẮT, CHE TAI, CHE MIỆNG"

3798 15:30, 03/07/2025
Team Uống Trà Thôi TRUYỆN TÍCH CỰC & SUY NGẪM

( từ)

TRIẾT LÝ SÂU SẮC ĐẰNG SAU 3 CHÚ KHỈ

Ý nghĩa đằng sau hình tượng 3 chú khỉ “không nhìn, không nghe, không nói” quả thực rất uyên thâm và sâu sắc, là một lẽ sống đẹp trong cuộc đời.
 

Trong cuộc sống thường ngày, có thể ở đâu đó chúng ta đã nhìn thấy hình ảnh 3 chú khỉ che mắt, che tai, che miệng. Thoạt đầu, ai không hiểu sâu kỹ sẽ nghĩ bộ tượng này “đại khái” khuyên chúng ta “không nhìn, không nghe, không nói” những điều xấu xa trong cuộc sống, rằng chúng ta hãy sống cuộc sống của mình, đừng quan tâm đến chuyện người khác.

Thậm chí, có thể ai đó còn tưởng rằng bộ tượng này khuyên con người sống “yếm thế”, “không nhìn, không nghe, không nói”, mặc kệ những gì “chướng tai, gai mắt” đang xảy ra xung quanh, sống bàng quan, “thây kệ” tất cả.

Tuy vậy, ý nghĩa của hình tượng 3 chú khỉ “không nhìn, không nghe, không nói” này quả thực rất uyên thâm và sâu sắc, là một lẽ sống đẹp trong cuộc đời.

Trong cuộc sống mỗi người, nhiều khi chúng ta phải chứng kiến những điều sai trái, thị phi, nhiễu nhương, nếu ai cũng chỉ an phận “không nhìn, không nghe, không nói”, thì xã hội, cộng đồng, gia đình và bản thân cuộc đời mỗi người rồi sẽ đi về đâu? Và nếu cứ tự “bịt tai, bịt mắt, bịt miệng” mình như thế cả cuộc đời, thì cuộc sống liệu có còn ý nghĩa?

 

Luận xung quanh bức tượng 3 chú khỉ “không nhìn, không nghe, không nói” này có nhiều lý giải.

Lý giải thứ nhất cho rằng nguồn gốc của bộ tượng này bắt nguồn từ Ấn Độ vài ngàn năm trước. Khởi nguyên của loạt tượng này là từ thần Vajrakilaya - một vị thần có 6 tay chuyên phá tan mọi trở lực.

Thần Vajrakilaya đôi khi được khắc họa trong hình ảnh lấy tay bịt tai, mắt và miệng, nhằm răn dạy chúng sinh không nhìn bậy, không nghe bậy, không nói bậy.

Lý giải thứ hai cho rằng bộ tượng bắt nguồn từ tư tưởng “tam không” của Nhật Bản. Tại Nhật, ở đền Toshogu, thuộc thành phố Nikko, cho tới nay vẫn còn lưu giữ được một bức điêu khắc cổ khắc họa 3 chú khỉ được đặt tên là Mizaru, Kikazaru và Iwazaru với ý nghĩa lần lượt là “bịt mắt”, “bịt tai”, “bịt miệng”, do nghệ nhân Hidari Jingoro nổi tiếng thực hiện từ thế kỷ 17.

 

Thực tế, cái đuôi “zaru” trong tên của cả 3 chú khỉ gần âm với từ “saru” trong tiếng Nhật nghĩa là con khỉ. Con che mắt tên Mizaru hàm ý rằng “tôi không nhìn điều xấu”. Con bịt miệng tên Iwazaru hàm ý “tôi không nói điều xấu”. Con bịt tai tên Kikazaru hàm ý “tôi không nghe điều xấu”.

Ngoài ra, người Nhật còn có thêm một hàm ý sâu xa hơn gửi gắm trong “ba ông khỉ thông thái”, đó là “bịt mắt để dùng tâm mà nhìn”, “bịt tai để dùng tâm mà nghe”, “bịt miệng để dùng tâm mà nói”.

Khi tâm ở trạng thái tĩnh, không bị rối loạn bởi những điều xấu do mắt nhìn thấy, tai nghe thấy, miệng nói ra, thì tự khắc tâm phát sinh điều thiện và người ta sẽ sống “có tâm”, sẽ nhìn - nghe - nói và làm những điều “có tâm”.
 

Cuối cùng, tư tưởng “tam không” này cũng mang nhiều sự đồng điệu với tư tưởng của Khổng Tử, khi học trò Nhan Uyên hỏi thầy về đức nhân, Khổng Tử đã trả lời rằng: “Phi lễ vật thị, phi lễ vật thính, phi lễ vật ngôn, phi lễ vật động” (非禮勿視 非禮勿聽 非禮勿言 非禮勿動 nghĩa là “không nhìn điều sai, không nghe điều bậy, không nói điều trái, không làm điều quấy”).

Hình ảnh bộ khỉ “tam không” còn nhắc nhở chúng ta về “tâm viên, ý mã” (tâm nhảy nhót như khỉ, ý nghĩ lồng lộn như ngựa), rằng chúng ta phải biết kiểm soát cái tâm vọng động, nó vốn chẳng khác gì con khỉ thích chạy lăng xăng.

“Tâm viên” là chỉ tâm thế không khi nào được yên, lộn xộn, rối rắm, suy nghĩ hết chuyện này đến chuyện khác, từ quá khứ, hiện tại đến tương lai, đó là “tâm viên”. Tâm này sẽ đưa con nguời đến loạn động, phát sinh ra đủ thứ phiền não…

Muốn không rơi vào cảnh “tâm viên”, không tự làm khổ nội tâm chính mình, nhất là trong bối cảnh đời sống đương đại, khi luồng thông tin phát sinh mỗi ngày nhiều như vũ bão, con người càng cần học ở “ba ông khỉ thông thái”, để không khổ vì nghe chuyện thiên hạ, vì nói chuyện thế gian và nhìn ngó chuyện người khác.
 

Bản chất của con người vốn là sự tò mò nên bất cứ chuyện nào, về bất cứ ai, dù không liên quan thì cũng muốn nghe, muốn thấy, để kể lại, bình luận với người khác. Tuy vậy, việc nghe - nhìn - nói về chuyện của người khác chỉ khiến bản thân mất thời gian và trở nên xấu xí. Xấu ở đây là ở cái tâm, bởi soi mói chuyện người khác thường không mấy khi chăm chú vào điều tốt đẹp.

Bởi vậy, nghe - nhìn - nói đều cần phải có chọn lọc, thì mới hy vọng giữ được cho mình cái tâm bình lặng. Khi sự nhận thức về thế giới xung quanh thông qua nghe - nhìn - nói trở nên tinh tế, sâu sắc từ trong tâm, con người ta sẽ quan sát, đánh giá được mọi vấn đề một cách vẹn toàn. Hình ảnh “bộ khỉ tam không” mang những giáo lý sâu sắc như vậy…

 

Bích Ngọc

Đánh giá của bạn
1+
2+
3+
4+
5+
6+
7+
8+
9+
10+

Bình Luận

Đăng nhập để bình luận cho bài viết

Có thể bạn quan tâm

ĐỪNG SỐNG TRONG QUÁ KHỨ
Team Uống Trà Thôi TRUYỆN TÍCH CỰC & SUY NGẪM
2574 11:18, 15/04/2023
2 0 17,654 0.0
Cho dù quá khứ có như thế nào thì tất cả cũng đã trôi qua. Bạn không thể làm được gì để thay đổi bất cứ điều gì đã qua, do đó bạn cần phải chuyển sự tập trung của mình vào những gì đang xảy ra ở ngay tại đây và ngay lúc này. Rất khó để có thể quên đi những gì đã qua nữa, nhưng nếu bạn muốn thành ...
TÔI ĐÃ TỪNG KHÔNG THÍCH THIỀN ĐỊNH NHƯNG SUY NGHĨ NÀY ĐÃ THAY ĐỔI
Team Uống Trà Thôi TRUYỆN TÍCH CỰC & SUY NGẪM
2573 11:02, 15/04/2023
0 0 18,599 0.0
Tôi đã từng không thích thiền định nhưng suy nghĩ này đã thay đổi
Thiền định có thể là bộ môn không thú vị vì nó quá yên tĩnh và nhẹ nhàng. Tuy nhiên, nếu đã một lần thử, bạn chắc chắn sẽ phải bất ngờ vì những lợi ích mà bộ môn này mang lại.

Tôi đã từng không thích thiền nhưng khi đã thử và tập ...
 NGƯỜI THÔNG MINH CHƯA CHẮC ĐÃ KHÔN NGOAN: THÔNG MINH LÀ KHẢ NĂNG SINH TỒN, KHÔN NGOAN LÀ CẢNH GIỚI SỐNG
Team Uống Trà Thôi TRUYỆN TÍCH CỰC & SUY NGẪM
2572 10:52, 15/04/2023
0 0 17,051 0.0
Nói đến trí tuệ đời người, không thể không bàn tới hai phạm trù thông minh và khôn ngoan, thực ra, thông minh và khôn ngoan là hai chuyện hoàn toàn khác nhau.

Thế gian này không có nhiều người thông minh, có lẽ 10 người may ra mới được 1 người; nhưng kẻ trí thì lại càng hiếm hơn, tỷ lệ 1/100. Ngay cả triết gia lỗi ...
NGUYÊN TẮC 3 GIÂY: GIẢI PHÁP GIÚP BẠN BỚT GÁNH NẶNG VÔ CỚ
Team Uống Trà Thôi TRUYỆN TÍCH CỰC & SUY NGẪM
2571 11:26, 14/04/2023
2 0 17,370 0.0
Nguyên tắc 3 giây: Giải pháp giúp bạn bớt gánh nặng vô cớ
Bạn có phải là típ người đồng ý làm mọi thứ người khác nhờ vả một cách không hề do dự không?
Chẳng hạn như trông nhà giùm hàng xóm?
Giúp một người bạn trong lớp làm bài tập?
Phụ đồng nghiệp làm dự án của họ?
Ở lại muộn hơn vì sếp yêu ...
Câu chuyện về đóa hoa nhỏ
Team Uống Trà Thôi TRUYỆN TÍCH CỰC & SUY NGẪM
2568 13:09, 12/04/2023
0 0 17,119 0.0
Một đóa hoa nhỏ xinh rất vui khi được sống dưới một cây tùng cao lớn, cái cây đã trở thành mái nhà yên ổn cho nó khi dù có mưa, gió đi qua bao nhiêu lần mà cây hoa cũng không phải lo lắng gì cả vì đã có cây lớn che chắn cho mình.

Một ngày nọ, có một đám công nhân tới đốn mất cây tùng lớn để mang đi. Dù ...
GIỚI THIỆU CÁC TRÀ QUÁN
GIỚI THIỆU SÁCH HAY
×
Uống Trà Thôi
Chỉ 30s tải app cực nhẹ và trải nghiệm!