Đây là bức ảnh cưới chụp ngày 26 tháng 7 năm 1895, một bức ảnh tưởng chừng đơn giản nhưng thực chất ghi lại sự khởi đầu của một mối quan hệ đặc biệt – nơi tình yêu và khoa học quyện vào nhau như hai nguyên tố chưa từng được tách rời. Marie Skłodowska và Pierre Curie không tổ chức lễ cưới linh đình. Họ kết hôn tại Sceaux, ngoại ô Paris, không hoa cưới, không váy trắng, không khách mời quyền quý. Thay vào đó, Marie mặc một bộ vest xanh dương giản dị – cũng chính là bộ đồ bà thường xuyên khoác lên mình khi làm việc trong phòng thí nghiệm, giữa các lọ hoá chất và máy đo điện trường.
Pierre và Marie Curie gặp nhau lần đầu vào năm 1894, khi Marie đang tìm phòng thí nghiệm cho luận án tiến sĩ. Cuộc gặp gỡ ấy nhanh chóng trở thành định mệnh. Pierre, khi ấy đã là một nhà vật lý có tiếng, bị cuốn hút bởi sự điềm tĩnh, trí tuệ và đam mê nghiên cứu của cô gái trẻ người Ba Lan. Ban đầu Marie định rời Pháp sau khi hoàn thành chương trình học. Nhưng trong một lá thư gửi bà, Pierre đã tha thiết thuyết phục: “Hãy tưởng tượng cuộc sống của chúng ta bên nhau, dành trọn cho khoa học, sống trong một thế giới hoàn toàn của riêng mình.” Marie ở lại. Và cuộc đời bà không bao giờ rời xa những thí nghiệm.
Thay vì nhận quà cưới đắt đỏ, đôi vợ chồng khoa học dùng tiền mừng để mua… hai chiếc xe đạp. Họ đạp xe qua vùng quê Pháp, qua các cánh đồng ngập nắng, trò chuyện về vật lý, triết học và ước mơ khoa học. Đó là những chuyến đi mang lại cho họ cảm giác tự do hiếm có, giữa guồng quay nghiên cứu căng thẳng.
Năm 1903, Marie và Pierre cùng Henri Becquerel được trao Giải Nobel Vật lý cho công trình nghiên cứu về hiện tượng phóng xạ – một hiện tượng mà chính Marie đặt tên. Đây cũng là lần đầu tiên trong lịch sử, một người phụ nữ được trao giải Nobel. Pierre đã từ chối việc chỉ mình ông nhận giải, khẳng định rằng nghiên cứu là thành quả chung, và Marie xứng đáng được công nhận.
Sáu năm sau, bi kịch ập đến khi Pierre qua đời vì tai nạn giao thông. Nhưng Marie không gục ngã. Bà tiếp tục công trình của hai người, và năm 1911 trở thành người đầu tiên trên thế giới giành hai giải Nobel ở hai lĩnh vực khác nhau – Vật lý và Hóa học – cho việc khám phá và cô lập hai nguyên tố radium và polonium, cũng như nghiên cứu về tính chất và ứng dụng y học của phóng xạ.
Cuộc đời của Marie và Pierre Curie là bài ca của trí tuệ và khiêm nhường, của khoa học và nhân cách. Họ không chạy theo danh vọng mà lặng lẽ cống hiến, tin rằng sự thật và tri thức là con đường đưa nhân loại đến gần hơn với sự tử tế.
Marie từng nói: “Tôi thuộc về những người tin rằng khoa học không có biên giới.” Và từ một cô gái nghèo rời quê hương Ba Lan để học tập, bà đã trở thành một biểu tượng toàn cầu của tri thức, bền bỉ và lòng quả cảm.
Pane e Vino
